สุขภาพในกรอบแนวคิดใหม่ | สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ Skip to main content

   ถ้ามองด้วยกรอบความคิดเดิม สุขภาพมีความหมายเกี่ยวกับเรื่องมดหมอ หยูกยา การป่วยไข้และการรักษาพยาบาล การสาธารณสุข สุขศึกษา การฉีดวัคซีน การจัดการงานสุขาภิบาล การควบคุมป้องกันโรค เป็นอาทิ
 
   เป็นกรอบคิดที่มองเรื่องสุขภาพเชื่อมโยงกับวิทยาการด้านชีวการแพทย์ (Biomedical) เป็นหลัก แต่ในความจริง สุขภาพเป็นผลรวมของการพัฒนาทั้งปวง ทุกระบบ ทุกเรื่อง ล้วนมีผลกระทบต่อสุขภาพทั้งสิ้น เรียกภาษาวิชาการว่าปัจจัยทางสังคมที่กระทบต่อสุขภาพ (Social Determinants of Health)
 
   คนไทยบาดเจ็บ พิการ เสียชีวิตเป็นจำนวนมากในแต่ละปีจากอุบัติเหตุบนท้องถนน จากการขับรถหลังดื่มสุรายาเมา จากปัจจัยอื่นๆ ไม่ได้เป็นปัญหาที่เกิดจากเชื้อโรค แต่เกิดจากปัจจัยทางสังคมหลายมิติ เช่นเดียวกับปัญหาสุขภาพที่เกิดจากการใช้สารเคมีในการเกษตร ฯลฯ
 
   การพิทักษ์รักษาสุขภาพ การควบคุมป้องกันการเสียสุขภาพ จึงต้องใช้ศาสตร์ มาตรการและวิธีการหลากหลาย คือต้องใช้วิทยาการด้านชีวสังคม (Biosocial) ต้องใช้ทั้งรัฐศาสตร์ นิติศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศาสตร์อื่นๆ เข้ามาผสมผสานกัน
 
   นี่คือทิศทางการมองและการทำงานด้านสุขภาพในแนวใหม่ แต่ก็ต้องไม่ทิ้งการทำงานด้วยวิทยาการด้านชีวการแพทย์อย่างเต็มที่ด้วย
 
   การลดอุบัติเหตุบนท้องถนน ต้องใช้ทั้งวิทยาการทางวิศวกรรมจราจรและยานยนต์ ต้องใช้การสร้างเสริมวินัยของประชาชนและการบังคับใช้กฎหมาย รวมไปถึงการแก้ปัญหาเมาแล้วขับ การใช้หมวกกันน๊อค และมาตรการทางสังคมอื่นๆ หลายด้านประกอบเข้าด้วยกัน
 
   เฉพาะเรื่องทำให้คนลด ละ เลิกการดื่มสุรายาเมา ที่ทำให้เสียสุขภาพและเป็นสาเหตุสำคัญประการหนึ่งของอุบัติเหตุบนท้องถนน การทะเลาะวิวาท อาชญากรรม ความรุนแรง หันไปร่วมกันทำสิ่งดี เรื่องดี เป็นการทำงานควบคุมป้องกันการเสียสุขภาพด้วยกรอบคิดใหม่ มาตรการและวิธีการใหม่ ซึ่งวิธีการเดิมๆ เช่น การให้สุขศึกษา การให้ความรู้ การใช้วัคซีนป้องกันโรคแบบเดิมๆ การขยายบริการสาธารณสุข ฯลฯ เอาไม่อยู่แล้ว
 
   ต้องหันมาใช้ “วัคซีนทางสังคม” (Social vaccine ) ที่ผสมกันหลายศาสตร์ครับ
 

รูปภาพ