จ.ตราด ประกาศคิกออฟสร้างจังหวัดเข้มแข็ง จับมือ “ภาคีอาสา 9 หน่วยงานระดับชาติ” เปิดพื้นที่กลางแสวงหาความร่วมมือพัฒนา กำหนดวาระ “เด็ก-เยาวชน” เดินหน้าบูรณาการทรัพยากร-งบประมาณ ช่วยท้องถิ่นยกระดับ “ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก” ด้าน “นิด้า” พร้อมผลักดันความต้องการของพื้นที่ไปสู่การขับเคลื่อนเชิงนโยบาย
เมื่อวันที่ 22 พ.ค. 2568 สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) พร้อมด้วย สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) และหน่วยงานภาคียุทธศาสตร์รวม 9 หน่วยงาน ที่รวมตัวกันในนาม “ภาคีอาสา” (Area Strengthening Alliance - ASA) ร่วมกันจัดเวที Kick off “สานพลังภาคีอาสา สร้างจังหวัดเข้มแข็ง” จ.ตราด ภายใต้ประเด็นยุทธศาสตร์ “เด็กตราด สุข สงาด ฮิ” เพื่อสร้างความเข้าใจร่วมกันระหว่างภาคีอาสากับภาคีเครือข่ายในระดับพื้นที่
สำหรับ จ.ตราด เป็น 1 ใน 5 จังหวัดที่เครือข่าย “ภาคีอาสา” 9 หน่วยงาน อันได้แก่ นิด้า, สช. รวมถึง สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) หน่วยบริหารและจัดการทุนด้านการพัฒนาระดับพื้นที่ (บพท.) สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (พอช.) สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) สถาบันรับรองคุณภาพสถานพยาบาล (สรพ.) และสถาบันการแพทย์ฉุกเฉินแห่งชาติ (สพฉ.) ตั้งเป้าให้เป็นจังหวัดนำร่องของปี 2568 ในการบูรณาการการทำงานเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ทรงพลัง ลดความซ้ำซ้อนของงบประมาณ พร้อมมุ่งตอบสนองต่อปัญหาและความต้องการที่แท้จริงของพื้นที่
ดร.ศิริวรรณ บุตราช ประธานองค์กรชุมชนฅนตราด เปิดเผยว่า ที่ผ่านมา จ.ตราด มีขบวนการภาคประชาชนที่รวมตัวกันขับเคลื่อนแก้ไขปัญหาของพื้นที่ ส่วนหนึ่งได้มีการประสานเชื่อมโยงกับหน่วยงานภาคส่วนต่างๆ ไม่ว่าภาคสาธารณสุข ภาคการเกษตร ภาคการพัฒนาชุมชน ฯลฯ ซึ่งปัญหาหนึ่งคือหน่วยงานต่างๆ มักแยกส่วนกันเข้ามาคนละครั้ง งบประมาณคนละก้อน ทั้งที่เป็นการทำงานกับชาวบ้านคนเดียวกัน แต่อาจต้องมาทำงานกันคนละรอบ
“เวลาที่หน่วยงานหนึ่งเข้ามาสนับสนุนงบประมาณให้ภาคประชาชน ก็จะเข้ามาบอกว่าเขาต้องการอะไร พออีกหน่วยงานหนึ่งเข้ามาก็จะบอกว่าเขาต้องการอะไร พอมาคลี่ดูจะเห็นว่าเป็นเรื่องเดียวกัน คำถามคือแล้วเหตุใดจึงไม่มาพร้อมกัน บางครั้งหน่วยงานก็ทะเลาะกันเอง ใครจะลงมาก่อนหรือหลัง บางทีกลุ่มชาวบ้านก็ถูกแยกกันตามแต่ละหน่วยงาน ฉะนั้นการรวมตัวกันของภาคีอาสา 9 หน่วยงาน จึงเป็นสิ่งที่ดีมาก จะเข้ามาเติมเต็มการทำงานในพื้นที่ ด้วยการเอาโจทย์ความต้องการของพื้นที่เป็นตัวตั้ง” ดร.ศิริวรรณ กล่าว
ดร.ศิริวรรณ กล่าวอีกว่า ปัจจุบัน จ.ตราด หยิบยกประเด็นเรื่องการพัฒนาเด็กและเยาวชนขึ้นมาทำงาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อท้องถิ่นได้รับการกระจายอำนาจให้มาบริหารจัดการศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก เรื่องนี้เป็นภารกิจใหม่ของท้องถิ่น ดังนั้นโจทย์คือจะทำให้คนในพื้นที่สามารถมีส่วนร่วมกับศูนย์พัฒนาเด็กเล็กเพื่อดูแลลูกหลานของตนเองได้ นี่คือเป้าหมายที่เราช่วยกันทำให้สำเร็จต่อไป
ศ. ดร.บรรเจิด สิงคะแนติ ผู้อำนวยการหลักสูตรนิติศาสตรดุษฎีบัณฑิต นิด้า กล่าวว่า โดยปกติภาคีอาสาทั้ง 9 หน่วยงาน เป็นหน่วยงานที่ทำงานกับพื้นที่และชุมชนอยู่แล้ว เมื่อจับมือสานพลังร่วมกันก็จะยิ่งสร้างความเข้มแข็งได้มากขึ้นกว่าเดิม ซึ่ง จ.ตราด ถือเป็นหนึ่งจังหวัดตัวอย่างที่มีความเข้มแข็งของกระบวนการภาคประชาชน สภาองค์กรชุมชน ถือเป็นแบบอย่างที่น่าเรียนรู้และขยายไปสู่พื้นที่อื่นๆ
ศ. ดร.บรรเจิด กล่าวว่า จุดแข็งของ จ.ตราด คือสภาองค์กรชุมชนตำบล ที่มีการขับเคลื่อนอยู่ครอบคลุมทั้ง 43 พื้นที่ ใน 7 อำเภอ ซึ่งเป็นกลไกที่สามารถเชื่อมโยงสู่กลไกการพัฒนาอื่นๆ ได้อีกมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งเรื่องการพัฒนาคน การดูแลเด็กและเยาวชน ซึ่งเป็นประเด็นที่ภาคีเครือข่ายในจังหวัดกำลังมุ่งเป้าขับเคลื่อน และมีความเกี่ยวพันกับภาคีอาสา 9 หน่วยงานด้วย ซึ่งแน่นอนว่า ในอดีตอาจมีการสนับสนุนการทำงานที่แยกส่วนกัน แต่ในวันนี้เราจะบูรณาการการทำงานบนความต้องการของพื้นที่เป็นตัวตั้ง และมุ่งเน้นลงไปที่องค์กรชุมชนแกนกลางเป็นสำคัญ
สำหรับภาคีอาสา 9 หน่วยงาน จะแบ่งภารกิจเป็นเจ้าภาพการทำงานในจังหวัดนำร่อง ซึ่ง จ.ตราด มีนิด้าเป็นเจ้าภาพ โดยนิด้าจะสนับสนุนองค์ความรู้ รวมทั้งนำองค์ความรู้และบทเรียนจาก จ.ตราด ไปขยายผลให้เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในพื้นที่อื่นๆ ตลอดจนสังเคราะห์เป็นข้อเสนอและผลักดันไปสู่การขับเคลื่อนในเชิงนโยบาย และหลังจากนี้นิด้าจะจัดทำหนังสือผลการศึกษาในเรื่องชุมชนเข้มแข็งของ จ.ตราด เพื่อเผยแพร่ต่อไป
นายณัฐพงษ์ สงวนจิตร ผู้ว่าราชการจังหวัดตราด กล่าวว่า การขับเคลื่อนจังหวัดจัดการตนเองของ จ.ตราด จะอยู่ภายใต้วาระ “ปัญจปิฎก 5 ดี วิถีตราด” ที่มุ่งเป้า 5 ด้าน ได้แก่ สุขภาพดี เศรษฐกิจดี สิ่งแวดล้อมดี ที่อยู่อาศัยดี และสังคมดี สอดคล้องกับแผนพัฒนาจังหวัดตราด พ.ศ. 2566-2570 ที่กำหนดเป้าหมายการพัฒนาว่า “เมืองท่องเที่ยว การเกษตร เศรษฐกิจสังคมตราดมีคุณภาพคุณธรรม และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม” ซึ่งการบูรณาการการทำงานระหว่างพื้นที่กับภาคีอาสา 9 หน่วยงาน จะช่วยให้ จ.ตราด ก้าวไปสู่การเป็นจังหวัดจัดการตนเองได้อย่างเข้มแข็งและยั่งยืน
“วัตถุประสงค์ของ 9 หน่วยงานภาคีอาสา คือการเชื่อมโยงและประสานงานเพื่อให้นโยบายนำไปสู่การปฏิบัติในพื้นที่อย่างเป็นรูปธรรม สร้างความเข้าใจให้ทุกภาคส่วนเห็นจุดมุ่งหมายเดียวกัน เข้าใจบทบาทหน้าที่ซึ่งกันและกัน และสามารถทำงานร่วมกันได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมสร้างกลไกพื้นที่กลาง เพื่อที่จะสนับสนุนและขับเคลื่อนการพัฒนาที่เหมาะสมกับบริบทของจังหวัด” นายณัฐพงษ์ กล่าว
‘ชาวตราด’ กำหนดวาระพัฒนา จับมือ ‘9 องค์กรภาคีอาสา’ หนุนท้องถิ่นดูแล ‘ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก’