… ฝรั่งแช่อิ่ม
ถ้าคุณเคยวิดีโอคอลหาหมอช่วงโควิด แล้วคิดว่านั่นคือแค่ความสะดวกชั่วคราว อาจต้องลองคิดใหม่ — เพราะวันนี้ "การแพทย์ทางไกล" หรือ Telemedicine กลายเป็นหนึ่งในยุทธศาสตร์ระดับโลก ที่หลายองค์กรกำลังขับเคลื่อนอย่างจริงจัง และบางประเทศใช้เพื่อดูแลผู้ป่วยในพื้นที่สงคราม-พื้นที่ห่างไกล โดยอาจไม่ต้องมีโรงพยาบาลเลย
--- โลกเขาพูดถึง Telemedicine อย่างไรบ้าง ---
องค์การอนามัยโลก (WHO) โดยเฉพาะสำนักงานภูมิภาคยุโรป (WHO Europe) เพิ่งเปิดตัว “คู่มือสนับสนุนการพัฒนาการแพทย์ทางไกล (Support tool to strengthen telemedicine: resource for assessment, strategy development, and strengthening of telemedicine services)” ไปเมื่อปีที่แล้ว เพื่อช่วยประเทศต่างๆ วางแผนและประเมิน Telemedicine ตั้งแต่ระดับ รพ.ชุมชน ถึงระดับชาติ เพื่อให้บริการเร็วขึ้น ต้นทุนต่ำกว่า และเข้าถึงได้จริง โดยพิจารณาถึง ๕ องค์ประกอบ คือ
๑. การประเมินสถานการณ์ปัจจุบัน เช่น ศักยภาพการสื่อสารแบบเสมือน การรักษาจริยธรรมทางดิจิทัล
๒. การพัฒนายุทธศาสตร์ด้าน Telemedicine เช่น กลยุทธ์บริการแพทย์ทางไกลอ้างอิงจากองค์ความรู้ทางคลินิกที่พิสูจน์แล้วว่ามีประสิทธิภาพสูงสุด
๓. การเปลี่ยนแปลงองค์กร เช่น มีระบบการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพเพื่อให้บุคลากรด้านสุขภาพได้รับทราบเกี่ยวกับการพัฒนาบริการการแพทย์ทางไกล ซึ่งรวมถึงการอัปเดตข้อมูลอย่างสม่ำเสมอ
๔. การพัฒนาบริการ Telemedicine เช่น มีการกำหนดขั้นตอนในการขอและบันทึกความยินยอมจากผู้ป่วยก่อนเข้าใช้บริการ การออกแบบบริการที่เข้าใจบริบททางสังคมวัฒนธรรม
๕. การประเมินผล ติดตามตรวจสอบ การเพิ่มประสิทธิภาพที่เกิดจากการใช้ Telemedicine เช่น บริการการแพทย์ทางไกลได้รับการบูรณาการเข้ากับระบบสุขภาพอย่างสมบูรณ์ในฐานะบริการตามปกติ
องค์การเพื่อความร่วมมือและการพัฒนาทางเศรษฐกิจ (Organisation for Economic Co-operation and Development) มีการออกรายงานที่ชื่อว่า The COVID-19 Pandemic and the Future of Telemedicine ระบุว่า Telemedicine เป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้ประชาชนเข้าถึงบริการสุขภาพได้รวดเร็วขึ้น โดยเฉพาะในช่วงโควิด-19 หลายประเทศปรับนโยบายให้ใช้ได้ง่ายขึ้น เช่น การคืนค่ารักษาและยกเว้นข้อจำกัดทางกฎหมาย การใช้ Telemedicine พุ่งสูงถึง ๒๑% ของการพบแพทย์ในบางประเทศ OECD แนะให้แต่ละประเทศออกแบบระบบอย่างยั่งยืน เช่น การเก็บข้อมูลอย่างมีประสิทธิภาพและการรวมบริการเข้าไว้ในระบบปกติ พร้อมเน้นเรื่องความเท่าเทียมในการเข้าถึงบริการสำหรับกลุ่มเปราะบางด้วย
โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development Programme หรือ UNDP) ดำเนินโครงการ Telemedicine Consultation at the Grassroots Level (Doctor for Everyone) ในเวียดนาม ตั้งแต่ปี ๒๐๒๐ ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุขและศูนย์ข้อมูลสุขภาพแห่งชาติ เพื่อให้บริการ telehealth ในระดับพื้นที่ชุมชน เช่น ฟังก์ชันการจองนัดหมายที่สถานีอนามัยประจำตำบล (CHS) การให้คำปรึกษาหรือการประชุมออนไลน์ผ่านวิดีโอ