Page 23 - โควิด-19 ภาพหสะท้อนความเปราะบาง ระบบสุขภาพเขตเมือง

หากมีผู้ติดเชื้อจาก กทม. โรงพยำบำลต่ำงๆ ก็ไม่เคยถูกก�ำหนดให้มีบทบำทใน นพ.สมศักดิ์ เชื่อว่ำ หำกมีผู้ติดเชื้อจำก กทม.

กำรควบคุมโรค หรืองำนสร้ำงเสริมสุขภำพป้องกันโรค กลับออกไปแพร่เชื้ออยู่ต่ำงจังหวัด เชื่อว่ำทีมงำนใน
กลับออกไปแพร่เชื้ออยู่ต่างจังหวัด เพรำะโรงพยำบำลไม่ใช่โครงสร้ำงหลักที่จะมำท�ำงำน พื้นที่ที่เข้มแข็งมำกกว่ำจะสำมำรถตำมไปดับไฟได้

ในด้ำนนี้”
ทันที ไม่เหมือน กทม. ที่ดับไฟได้ช้ำและมีโอกำสลุกลำม
เชื่อว่าทีมงานในพื้นที่ที่เข้มแข็งมากกว่า เมื่อพูดถึงข้อเสนอในกำรควบคุมโควิด-19 ของ กทม. ไปมำก หรือในอีกกรณีหำกมีไซต์งำนก่อสร้ำงขนำดใหญ่
ขณะนี้ให้ได้ผลมำกขึ้น อำจำรย์สมศักดิ์จึงมองว่ำน่ำ
ที่มีผู้ติดเชื้อหลำยร้อยรำยเกิดขึ้น แต่เป็นในต่ำงจังหวัด
จะต้องมีกำรสร้ำงทีมที่คล้ำยกับ SRRT ขึ้นมำรำว แทน ก็เชื่อได้เช่นกันว่ำจะสำมำรถดูแลได้ดีกว่ำใน กทม.
จะสามารถตามไปดับไฟได้ทันที ๒๐๐ ทีม ให้สอดคล้องกับจ�ำนวนประชำกรกว่ำ ๑๐ อย่ำงแน่นอน

พร้อมกันนี้ เนื่องด้วยสถำนกำรณ์ใหม่ๆ ที่ต้องมี
ล้ำนคน ซึ่งทีมที่ว่ำนี้ก็จะเหมือนกับในพื้นที่ชนบท คือ
ไม่เหมือน กทม. ที่ดับไฟได้ช้า มีทั้งฝ่ำยสำธำรณสุขและฝ่ำยปกครอง ในกำรร่วมกัน มำตรกำรใหม่ๆ เช่น Bubble and Seal ซึ่งเป็นอะไรที่เรำ
ควบคุมโรคและติดตำมเคสที่เกิดขึ้น ร่วมกับกำรใช้
ไม่เคยมีประสบกำรณ์ และกำรท�ำงำนก็จะต้องคิดไป
ท�ำไป ปรับไป ดังนั้นควำมยืดหยุ่นเหล่ำนี้จึงจะเป็นไป
กลไกในระดับชุมชน
และมีโอกาสลุกลามไปมาก ทั้งนี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่ำกลไกในระดับชุมชนของ กทม. ได้มำกกว่ำในพื้นที่ชนบท ที่ทีมมีควำมใกล้ชิดกัน
นั้นไม่เข้มแข็งเหมือนกับในต่ำงจังหวัด ที่แม้ช่วงหลัง
จะมีกำรขยำยตัวของเมืองไปแล้วก็ตำม แต่โครงสร้ำง ต้องบริหาร กทม.
หรือในอีกกรณีหากมีไซต์งานก่อสร้าง เดิมก็ยังมีอยู่ทั้งอ�ำเภอ ต�ำบล หมู่บ้ำน ยังมีเส้นแบ่ง แบบระดมความร่วมมือ

ในส่วนอีก ๒ ภำรกิจของโควิด-19 คือ กำรรักษำ
ขอบเขตควำมรับผิดชอบที่ชัดเจน หำกมีกำรเคลื่อนไหว
๒๐ ขนาดใหญ่ที่มีผู้ติดเชื้อหลายร้อยราย เข้ำออก หรือมีบุคคลแปลกปลอมจำกภำยนอก ก�ำนัน ผู้ป่วยที่ติดเชื้อ และกำรฉีดวัคซีนป้องกันโรคนั้น ส�ำหรับ ๒๑
พื้นที่ กทม. อำจมีปัญหำน้อยกว่ำภำรกิจแรก เพรำะ
ผู้ใหญ่บ้ำนก็จะรับรู้สิ่งเหล่ำนี้
“ใน กทม. กลไกระดับชุมชนเหล่ำนี้ไปพึ่งเขต ซึ่งเป็น ยังมีโอกำสในกำรระดมพลเข้ำมำช่วยฉีดวัคซีน เข้ำมำ
เกิดขึ้น แต่เป็นในต่างจังหวัดแทน โครงสร้ำงระดับย่อยที่ใหญ่เกินไป พอจะมองลงไปใน จัดตั้งหน่วยหรือโรงพยำบำลสนำม ซึ่งสำมำรถดึงแพทย์

และพยำบำลเข้ำมำช่วยได้ไม่ยำก เมื่อเทียบกับชนบท
ระดับชุมชน ไม่รู้ว่ำขอบเขตชุมชนอยู่ตรงไหน ยกตัวอย่ำง
ก็เชื่อได้เช่นกันว่า ชุมชนคลองเตย ซึ่งเป็นพื้นที่ชุมชนแออัด ที่ผ่ำนมำได้ ที่อำจมีทรัพยำกรให้ดึงได้น้อยกว่ำ
ดังนั้นหำกว่ำกันตำมทฤษฎีแล้ว ระบบกำรแพทย์ใน
มีควำมพยำยำมจัดตั้งให้เกิดกลไกดูแลกันเองในชุมชน
มำกขึ้น แต่ควำมสัมพันธ์และกำรดูแลกันในชุมชนก็ กทม. ย่อมได้เปรียบชนบท เพรำะมีทรัพยำกรให้ระดมได้
จะสามารถดูแลได้ดีกว่า ยังค่อนข้ำงที่จะหลวม ไม่มีทีมที่ดูแลพื้นที่คลองเตย มำกกว่ำ หำกแต่นั่นหมำยควำมว่ำผู้บริหำร กทม. เอง

จะต้องบริหำรระบบบริกำรแบบระดมควำมร่วมมือ
โดยเฉพำะ ไม่นับว่ำชุมชนคลองเตยนั้นมีขนำดที่ใหญ่
ใน กทม. อย่างแน่นอน มำก มีประชำกรเป็นแสน ซึ่งใหญ่กว่ำอ�ำเภอขนำดใหญ่ ด้วย ซึ่งครั้งหนึ่งยังเคยได้มีกำรพูดคุยกันถึงกำรน�ำงบ
เหมำจ่ำยรำยหัว ในระบบหลักประกันสุขภำพแห่งชำติ
ในต่ำงจังหวัดเสียอีก”
“ข้อเสนอให้มี ๒๐๐ ทีมนี้ คือตัวอย่ำงให้เห็นว่ำ (บัตรทอง) มำใช้เพื่อกำรระดมศักยภำพของระบบบริกำร
เรำต้องเร่งสร้ำงศักยภำพทีมเชิงรุก ที่จะมำท�ำ Early ใน กทม. หรือพื้นที่เขตเมือง
Notification เพรำะด้วยระบบชุมชนใน กทม. ที่อ่อนแอ “รูปธรรมที่คิดตอนนั้นคือเรำเอำเงินมำซื้อบริกำรกับ
จะรับรู้กำรเคลื่อนไหวต่ำงๆ ก็ช้ำ ถ้ำหำกคนในชุมชน คลินิกได้ไหม แล้วท�ำคลินิกให้เป็นเหมือนโรงพยำบำล
รู้ว่ำมีคนแปลกปลอมเข้ำมำ หรือมีคนหลบหนีออกไป อ�ำเภอ หรือ รพ.สต. ในชนบท แต่เจอปัญหำสองส่วน
จะท�ำอย่ำงไร จะบอกใครยังไม่รู้ เรียกว่ำแค่แปปเดียว ส่วนหนึ่งคือคลินิกที่เข้ำร่วมมีไม่มำก และยังครอบคลุม
ก็ขึ้นรถเมล์ข้ำมเขตไปแล้ว และไม่ได้ตำมตัวได้ง่ำยๆ” ประชำกรได้ไม่ดีพอ ในอีกส่วนคือคลินิกยังเป็นได้แค่
อำจำรย์สมศักดิ์ให้ภำพ กำรรักษำพยำบำล ไม่สำมำรถเล่นบทแบบ รพ.สต. ได้

ฉบับ ๑๓๐ : กรกฎาคม ๒๕๖๔ ฉบับ ๑๓๐ : กรกฎาคม ๒๕๖๔