หลายๆ คนอาจมองว่า ‘ปัญหาสุขภาพช่องปาก’ เป็นเรื่องเล็กๆ เมื่อเป็นแล้วก็ไม่ถึงแก่ชีวิต แต่ทว่าปัญหานี้กลับเป็นปัญหาใหญ่ระดับโลก ซึ่งในปี ๒๕๖๕ องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ตีพิมพ์รายงานฉบับแรกเกี่ยวกับสุขภาพช่องปากทั่วโลก โดยชี้ให้เห็นว่า ประชากรทั่วโลกกว่า ๓,๕๐๐ ล้านคน ได้รับผลกระทบโดยปัจจัยสำคัญคือ เรื่องความเหลื่อมล้ำที่ส่งผลต่อสุขภาพช่องปากโดยเฉพาะในกลุ่มคนเปราะบาง อันส่งผลกระทบต่อภาระโรค คุณภาพชีวิต รวมไปถึงระบบสาธารณสุข และระบบเศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ

คอลัมน์นโยบายสร้างได้ฉบับนี้ ขอพาคุณผู้อ่านย้อนไปท่องโลกตลาดนัดนโยบาย ที่จัดขึ้นในงานสมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ ๑๗ เมื่อวันที่ ๒๗ พฤศจิกายน ๒๕๖๗ ในโซนพื้นที่สร้างสรรค์ (Creative Space) ซึ่งเป็นการรวมเหล่าเยาวชนคนรุ่นใหม่ที่ได้รับรางวัลจากประกวดแข่งขัน Codenthon การพัฒนานโยบายสาธารณะและนวัตกรรมทางสังคมด้านการดูแลสุขภาพช่องปาก มาร่วมแสดงผลงานและแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับข้อเสนอเชิงนโยบาย รวมถึงนวัตกรรมการป้องกันและแก้ไขปัญหาสุขภาพช่องปากของประชาชน มาดูกันว่ากลุ่มเยาวชนคนรุ่นใหม่มีไอเดียเจ๋งๆ อย่างไรกันบ้าง

• ทีม POMUN โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร (ฝ่ายมัธยม) คิดค้นผลงานด้วยการออกแบบนวัตกรรม Microdental Tip Holder and Modified Mouth Mirror ซึ่งเป็นเครื่องมือสำหรับใช้ขจัดคราบจุลินทรีย์ในช่องปาก สามารถนำไปต่อยอดเพื่อการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยตนเองของประชาชนได้
   
• ทีมครัวซองอัลมอนด์ โรงเรียนแม่สะเรียงบริพัตรศึกษา โชว์ผลงานสมุดภาพระบายสีสื่อความรู้สำหรับเด็ก เรื่อง “ฟัง ฟัง หนูน้อยผู้พิชิตฟันผุ” เน้นเสริมสร้างให้เด็กเล็กเรียนรู้การแปรงฟันที่ถูกต้อง ด้วยเนื้อหาที่ชวนติดตามและเพลิดเพลินกับการระบายสี ผสานเทคโนโลยี AR ๓ มิติ
   
• ทีม GlamGrin Guild โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ฝ่ายมัธยมศึกษา) ชูไอเดียผลิตแอปพลิเคชัน For Fun แพลตฟอร์มสำหรับผู้ปกครองในการดูแลสุขภาพช่องปากของลูกหลานตามความทันสมัยของเทคโนโลยี
   
• ทีม Room 14 นิสิตจากคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ นำเสนอโครงการ “ปากดี มีคืน” เน้นสร้างแรงจูงใจด้านสิทธิประโยชน์มาตรการลดหย่อนภาษี เพื่อกระตุ้นและส่งเสริมให้ประชาชนดูแลสุขภาพช่องปากอย่างต่อเนื่อง
   
• ทีมฟอฟันกล้ามโต โรงเรียนสาธิตแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ โชว์โครงการ “BrushFun แปรงสนุก ปลูกฟันสวย” ซึ่งเป็นแอปพลิเคชันเกม มุ่งเน้นให้เด็กและผู้ปกครองได้เรียนรู้ผ่านการเล่นเกม (Game-Based Learning) ในการดูแลสุขภาพช่องปากที่ถูกต้อง

ท้ายที่สุด น้องๆ ทุกคนต่างหวังว่า พลังของเยาวชนและคนรุ่นใหม่ จะเป็นส่วนหนึ่งในการร่วมพัฒนานโยบายสาธารณะและนวัตกรรมทางสังคมด้านการดูแลสุขภาพช่องปากของประชาชน ที่ถูกสนับสนุนนำไปสู่การต่อยอดพัฒนา เพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงในสังคมไทยได้ไม่มากก็น้อย เพราะกระบวนการสร้างเสริมระบบสุขภาพช่องปากแบบแนวใหม่ มีความเชื่อมโยงกันในมิติต่างๆ ที่ต้องเกิดการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน รวมถึง “กลุ่มเยาวชนคนรุ่นใหม่” ด้วย

สำหรับการแสดงผลงานดังกล่าว เป็นผลมาจากการจัดประกวดแข่งขัน Codenthon การพัฒนานโยบายสาธารณะและนวัตกรรมทางสังคมด้านการดูแลสุขภาพช่องปากในกลุ่มเยาวชนคนรุ่นใหม่ ซึ่งเป็นความร่วมมือระหว่างสำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.), สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.), ทันตแพทยสมาคมแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์, TIJ สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย และสมาพันธ์นิสิตนักศึกษาทันตแพทย์แห่งประเทศไทย (สนทท.) โดยรอบชิงชนะเลิศจัดขึ้นเมื่อวันที่ ๓ พฤศจิกายน ๒๕๖๗ ซึ่งได้รับเกียรติจากคณะกรรมการตัดสิน ได้แก่ อ.ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ อดีตปลัดกระทรวงยุติธรรม, ที่ปรึกษา คจ.สช. ครั้งที่ ๑๗ - ๑๘, ผศ.ดร.ทพ.วีระศักดิ์ พุทธาศรี  ผู้ทรงคุณวุฒิ, ทพญ.กัญจน์ภัสสร สุริยาแสงเพ็ชร์ ผู้ก่อตั้งแอปพลิเคชันอูก้า, นพ.อดุลย์ชัย ธรรมาแสงเสริฐ ผู้ก่อตั้งแอปพลิเคชันใกล้มือหมอ, ทพญ.ปิยะดา ประเสริฐสม ผู้จัดการโครงการเครือข่ายเด็กไทยไม่กินหวาน, คุณนภัส ธีรดิษฐากุล ผู้ประกาศข่าวสถานีโทรทัศน์ ช่อง 9MCOT, ดร.ณัฐพันธุ์ ศุภกา ผู้อำนวยการสำนักพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์และรักษาการผู้อำนวยการสำนักวิชาการและนวัตกรรม สสส., คุณพงษ์ชัย เพชรสังหาร นายกสมาคมการค้าเฮลท์เทคไทย